Projekt realizowany dzięki stypendium Marszałka Województwa Podlaskiego na rok 2024 w Dziedzinie Twórczości Artystycznej, upowszechniania Kultury i opieki nad Zabytkami na rok 2024
W ramach stypendium wytkałam 6 tkanin na krosnach poziomych, z wykorzystaniem wybranych, występujących na Podlasiu, technik tkackich. Trzy zestawy tkanin wielonicielnicowych: każdy z zestawów to 2 tkaniny składające się w dyptyk – z czego jedna z tkanin jest ludową, a druga współczesną, z wykorzystaniem w niej elementów technik tradycyjnych.
Celem projektu jest wykorzystanie tradycji tkackich Podlasia we własnej pracy twórczej, celem zachowania i promowania tradycyjnego rzemiosła oraz popularyzacji podlaskiej kultury i jej tradycji tkactwa ludowego. Obiekty/tkaniny będą się wywodziły z tradycyjnego rzemiosła oraz podlaskiego wzornictwa ludowego. Wytkane tkaniny będą promowały kulturę Podlasia wśród projektantów, by zachęcić ich do czerpania inspiracji z technik tradycyjnych.
Rok 2024 jest rokiem RADZIUSZKI, zwana tkaniną przetykaną, przebieraną, wielonicielnicową, ale też, w zależności od regionu: płachtą, dywanikiem, kapą, dzierużką. Dodawano też: tkana na 4 nicielnice, 8 nicielnic. Technika ta występowała przede wszystkim na pograniczu litewsko-białoruskim: Wileńszczyźnie i Polesiu, a z powodzeniem zaadoptowała się na Podlasiu, Kurpiach i Lubelszczyźnie, Mazurach i Pomorzu.
Bazą radziuszki jest płócienne tło i wzór główny przetykany dodatkowym wątkiem. Osnowa: nici lniane lub bawełniane, wątek: bawełna, wełna. Wzory to przede wszystkim motywy geometryczne, kostkowe, które układają się w kwadraty, romby, koła i elipsy, przenikające się nawzajem.
Była to głównie tkanina użytkowa: płachta na siedziska wozów i sań, pokrycie łóżka, ale też ręczniki i obrusy. Tkano na potrzeby własne, tkaczki przekazywały sobie nawzajem wzory tkanin – spiski; nazywane lokalnie: „w ogórki”, „w okna”, „w sitka”. Kompozycyjnie zachowywano pole centralne z powtarzającym się wzorem głównym i otaczano go bordiurą, będącą uproszczeniem motywu głównego. Sposób osnucia krosna i naciskania podnóżków zapisywano w postaci prostych ciągów liczbowych.
Powiedziałabym wręcz, że wzornictwo radziuszek jest ponadczasowe i nadal aktualne. W bardzo łatwy sposób dają się zaadaptować do współczesnych tkanin. Jest to idealna technika do odpowiedzi na moje zadanie twórcze.
Tkanie to dla mnie przestrzeń do dyskusji, moment zastanowienia się nad perspektywami tkactwa, jego współczesnego potencjału i odniesień do tradycji. Tkanie nie istnieje bez zmiany. Tworząc nowe odnoszę się do tego co powstało.
Tak wiele można wyrazić przetykając nici wątku i osnowy.
